Czy negatywne konsekwencje się utrzymują, czy też zaczął się powrót do sytuacji sprzed pandemii?
W poprzedniej edycji monitoringu ekonomicznych losów absolwentów pokazywaliśmy bezpośrednie efekty pandemii COVID-19 dla zatrudnienia absolwentów. Okazało się, że pierwsze miesiące po rozpoczęciu lockdownu były szczególnie trudne dla osób rozpoczynających swoją karierę zawodową po studiach. W aktualnej edycji ELA możemy sprawdzić, czy w ciągu kolejnego roku – słabnących ograniczeń i kolejnych „tarcz”, udało się przełamać negatywne skutki pandemii.
Podobnie jak poprzednio, wyniki przedstawione są w miesiącach kalendarzowych, dla okresu dwóch lat po roku uzyskania dyplomu (w poprzedniej edycji pokazana była informacja dla pierwszego roku po uzyskaniu dyplomu). Analiza obejmuje absolwentów z lat 2015-2020. Rocznik 2020 obserwowany był tylko w jednym roku kalendarzowym po roku graduacji, jednak pozwala to na zaobserwowanie reakcji na procesy post- i późno pandemiczne rocznika, który na rynek pracy wszedł w okresie schyłkowym ograniczeń, ale także wdrożonych już mechanizmów osłonowych. Porównujemy rocznik absolwentów z 2020 r. do absolwentów z roku 2019. W szczególności również weryfikujemy, czy również absolwenci z 2020 r. mieli trudniejsze wejście na rynek pracy, w porównaniu do „przedpandemicznych” roczników.
Podobnie jak w poprzedniej edycji ELA, przy analizie ryzyka bezrobocia i zarobków absolwentów posługujemy się wskaźnikami względnymi – Względny Wskaźnik Bezrobocia i Względny Wskaźnik Zarobków – pozwalającymi na prowadzenie porównań w czasie.
Ryzyko bezrobocia
Dane z badania monitorowania losów absolwentów pokazują, że absolwenci z rocznika 2019, pomimo trudności w pierwszych miesiącach pandemii, obecnie mają niższe ryzyko bezrobocia niż absolwenci z poprzednich lat w tym samym czasie po uzyskaniu dyplomu. O ile rok temu mówiliśmy o tym, że wyniki „cofnęły” rocznik pandemiczny o kilka lat, biorąc pod uwagę obserwowane wcześniej tendencje. Oznacza to, że potencjalne „straty” na rynku pracy zostały odrobione (Wykres 1).
Absolwenci z 2020 r. już weszli na rynek pracy, zgodnie z tendencją dla roczników sprzed pandemii (wcześniejszych niż 2019), co również potwierdza stosunkowo krótkotrwałe skutki pandemii COVID-19 dla wchodzenia absolwentów na rynek pracy. Potwierdza to także długotrwałe tendencje (przede wszystkim związane ze zmianami demograficznymi) skutkujące tym, że pracodawcy jak najszybciej starają się absolwentów zatrudnić.
Wykres 1 Względny wskaźnik bezrobocia absolwentów według rodzaju studiów i roku uzyskania dyplomu w pierwszych dwóch latach po graduacji
Zarobki
Wynagrodzenia absolwentów wszystkich rodzajów studiów również wskazują na to, że obserwowane przed pandemią tendencje się utrzymują i relatywne zarobki absolwentów z 2019 i 2020 r. są co do zasady wyższe, niż absolwentów z wcześniejszych lat (Wykres 2).
W populacji absolwentów studiów I stopnia, drugi rok po uzyskaniu dyplomu dla rocznika 2019 jest wyraźnie lepszy. Grupa ta próbuje „doganiać” poprzednie roczniki w analogicznym okresie. Jednak w drugiej połowie roku znowu zaczęła „tracić” w porównaniu do absolwentów z 2017 i 2018 r., by w grudniu z powrotem odnotować wzrost. Wygląda na to, że absolwenci licencjatu z 2019 zachowali do pewnego stopnia „stygmat pandemii”.
Natomiast, absolwenci z rocznika 2020 weszli w znacznej mierze w dotychczasowy trend. Z zasady (z wyjątkiem dwóch miesięcy – wrzesień-październik) osiągali relatywnie najwyższe zarobki w porównaniu do absolwentów z poprzednich lat.
W populacji absolwentów studiów II stopnia obserwujemy wyraźny powrót do dotychczasowej tendencji – rocznik 2019 w roku 2021 (a więc w drugim roku kalendarzowym po roku graduacji) wrócił na najwyższy obserwowany poziom – w porównaniu do absolwentów z lat wcześniejszych. Również absolwenci z rocznika 2020 w roku 2021 lokowali się w się w górnej części wartości względnego wskaźnika zarobków.
W populacji absolwentów studiów jednolitych magisterskich, rocznik 2019 w drugim roku po uzyskaniu dyplomu (2021) lokuje się najwyżej ze wszystkich obserwowanych roczników absolwentów. Za obserwowany wzrost wynagrodzeń odpowiadają w dużym stopniu zarobki młodych lekarzy związane z dodatkowymi obciążeniami wynikającymi z pandemii, co omówione jest w ostatniej części tego materiału.
Natomiast absolwenci z roku 2020 również z perspektywy zarobków osiągają wyraźnie lepsze wyniki niż wszystkie roczniki w analogicznych latach (pierwszy kolejny rok po roku graduacji) – to również po części zasługa istniejących jeszcze wtedy premii dla lekarzy za walkę z pandemią.
Wykres 2 Względny wskaźnik zarobków absolwentów według rodzaju studiów i roku uzyskania dyplomu w pierwszych dwóch latach po graduacji
Rynek pracy lekarzy w okresie pandemii COVID-19
Okres pandemii związany był z rosnącą potrzebą zatrudnienia lekarzy, co skutkowało obserwowanym w poprzedniej edycji monitoringu znacznym spadkiem ryzyka bezrobocia wśród absolwentów kierunków lekarskich (Wykres 3).
Absolwenci kierunków lekarskich z 2020 r. mieli nieco niższe ryzyko bezrobocia niż absolwenci z wcześniejszych lat, ale wyższe niż w przypadku absolwentów z 2019 r.
W listopadzie i grudniu 2021 mieliśmy jeszcze do czynienia z końcówką pandemii, jednak nie wymagało to aż takiego zaangażowania młodych lekarzy, w efekcie ich zarobki zbliżyły się do (relatywnego) poziomu. Wyższe zarobki absolwentów z 2019 r. w okresie luty-wrzesień 2021 r. (w drugim roku po dyplomie) współwystępowały z wyższymi zarobkami absolwentów z 2020 r. w tym samym czasie.
Wykres 3 Względny wskaźnik bezrobocia oraz względny wskaźnik zarobków absolwentów kierunków lekarskich według rodzaju studiów i roku uzyskania dyplomu w pierwszych dwóch latach po graduacji
